"Z punktu widzenia filozofii człowieka, czyli antropologii filozoficznej wyróżnia się trzy stanowiska w kwestii wolności: determinizm, indeterminizm i autodeterminizm. To pierwsze głosi, że człowiek podlega najrozmaitszym ograniczeniom (np. biologicznym, społecznym, psychologicznym itp.) wobec tego nie jest istotą wolną (wolność to swego rodzaju złudzenie, a nawet niewiedza o tychże ograniczeniach). Stanowisko drugie utrzymuje, że człowiek nie podlega absolutnie żadnym ograniczeniom, nawet takim jak normy moralne – jest panem swej egzystencji. Zgodnie z trzecim stanowiskiem, człowiek nie jest ani istotą całkowicie zdeterminowaną, ani absolutnie wolną, gdyż choćby przez wzgląd na wolność innych osób oraz na dobro innych, sam na siebie nakłada pewne ograniczenia, czyli sam siebie determinuje (co zresztą jest takim racjonalnym wyrazem jego wolności vs irracjonalistyczne pojmowanie wolności w indeterminizmie)." Paweł Przywara, Problem wolności w sztuce
